|
Impostaziun dla löm I Ći se vëgnel pa insigné te chësta leziun?
Tles prömes döes leziuns él gnü splighé sciöch'an mëss fà da d'abiné fora de bi motifs y co ch'an dess partì ite la fotografia. Por ch'al garetes na fotografia otimala ôl ma plü ester la dërta impostaziun dla löm. La cuantité de löm che röia sön le sensor pò gnì regolada te de plü manires. Al gnarà porchël splighé plü avisa le diafram, l'oturadù (Kameraverschluss) y la profondité de ćiamp. Os controlëis la löm! Pordërt é la fotografia val' de scëmpl, almanco por ći che reverda la fisica. Al n'é chilò nia le dër post por baié de fisica, mo n valgügn conzeć él dessigü dërt da savëi. Tla fotografia chilò dessot vëgnel evidenzié le tru che la löm fej passant res l'obietif por rové ćina pro le sensor. Denant che la löm pois rové pro le sensor, mëssera passè dui „punć de control": le diafram y l'oturadù dl aparat da fà jö.  Percurs dla löm che passa impröma tres l'obietif, spo tres le diafram (cöce) y tres l'oturadù (vërt) por rové spo pormez al sensor (bröm).
Le diafram é n oturadù zircolar (Ringverschluss?) formè da lameles y é da ciafè tl'ultima pert dl obietif. Chëstes lameles, por le plü 8, é metüdes adöm a na manira ch'ares forma na daurida torona. Le diameter de chësta daurida vëgn impostè rodan l'anela dl diafram sön l'obietif (Blendenring).
Indicaziun: cer' obietifs, p.ej. la „G-Serie" por i aparać digitai dla Nikon n'à nia plü n'anela dl diafram, y te chël caje vëgn le diafram impostè diretamënter sön l'aparat da fà jö. L'oturadù dl aparat da fà jö (pert evidenziada a vërt) é le secundo ostacul por la löm y é inće metü adöm da lameles che é metüdes sö sciöche na sort de cultrina dan le sensor ia. Le tëmp de daurida dl oturadù (Verschlusszeit), chël oress dì le tëmp che che chësta cultrina sta demez dal sensor por lascè pormez la löm, vëgn regolè sön l'aparat da fà jö. Tres le diafram y le tëmp de daurida dl oturadù éson bugn de controlè avisa la cuantité de löm che röia sön le sensor. Sc'an deura le diafram vëgnel ite tröpa löm, sc'an le stlüj nen vëgnel ite demanco. Cun le tëmp de daurida dl oturadù pòn dè dant tan dî ch'al dess rové löm sön le sensor. Ći nes dij pa i numeri? I numeri à inće pro le fà jö de plü funziuns y ai fej a na manira che certes cosses devënta plü saurides. I tolun cà impröma i numeri dl diafram ch'an vëiga sön l'obietif o sön le display dl aparat da fà jö.  Tl ingleje baiun ince de f-Stops, deache la “Blendenzahl” o le “Blendenwert” stá tl raport diret cun la “Brennweite” dl obiectif („f“ stá por „Brennweite“).
Sc'i tolun ca n obietif olach'al é scrit sö 200mm (destanza focala), spo indichëia chësc numer la destanza danter le sensor y la linsa dl obietif tl caje ch'al vëgn metü a füch sön l'infinì.
Śëgn, sce le diameter de daurida dl diafram é p.ej. 50mm y an n'à nia baratè obietif, spo él da partì 200 por 50 che fej 4. Na daurida dl diafram de 50mm é bele valgamia grana y lascia passè tröpa löm. Le valur dl diafram (Blendenwert) laprò é f/4.
Da se recordè: plü gran che le valur dl diafram é, manco löm ch'al po passè tres fora! Na scala tipica de diaframs po ćiarè fora insciö: f/1.4, f/2, f/2.8, f/4, f/5.6, f/8, f/11, f/16, f/22, f/32. Chësta scala é metüda adöm a na manira che pro vigni passaje da n diafram al ater, aumënta o diminuësc la löm dl dopl.  Sc'an müda por ejëmpl l'impostaziun dl diafram dl obietif 200mm da f/4 a f/5,6, spo pàssel ma plü le mez tan de löm. Te chësc caje baien de regolè zoruch la löm o „abblenden" (le numer vëgn maiù y le diameter dl diafram vëgn mënder, al passa porchël manco löm, la profondité de ćiamp vëgn maiù). Al contrar sozédel che sce regolè jöpert le numer dl diafram, spo se sleriel y al pò passè plü löm (le numer vëgn mënder, le diameter dl diafram vëgn maiù, la profondité de ćiamp vëgn mëndra).
„Dauriun sö la cultrina!"
I passun al tëmp de daurida dl oturadù, ći che podess ester n pü' manco compliché. Sc'an regolëia por ejëmpl le tëmp sön n secunt, spo se sposta les lameles dl oturadù, descorion le sensor, por 1 n secunt, lascian ite löm lassura por chësc tëmp che é gnü impostè. Sc'al vëgn arbassè le tëmp de daurida dl oturadù da 1 n secunt a ½ secunt, spo röiel ma plü le mez dla löm sön le sensor. Al contrar sc'an passa da ½ secunt a 1 n secunt vëgnera radoplada. Aladô dla cuantité de löm gareta la fotografia plü scüra o plü lominosa. Chësc é döt.
Tëmps de daurida dl oturadù
La regolaziun dopla dla löm
La relaziun danter valur dl diafram y tëmp de daurida dl oturadù.
Sc'an à por ejëmpl n'impostaziun dl diafram sön f/4 y n tëmp de daurida dl oturadù de 1/500 de secunt, pòn mantignì la medéma cuantité de löm regolan le diafram sön f/5.6 (ći che arbassass normalmënter la cuantité de löm dl mez), arbassan le tëmp de daurida dl oturadù sön 1/250 de secunt. Insciö röiel ite löm por n tëmp dl dopl plü lunch respet a 1/500 de secunt y chësta compensëia avisa la löm che ne passa nia plü por avëi mudé le diafram da f/4 a f/5.6. Ći che müda chël é la profondité de ćiamp, chël ô dì le tòch sön le retrat che é a füch, mo chësta vëgn spligada plü avisa tl proscimo punt.
Chësc grafich mostra ćiamò n iade la relaziun danter impostaziun dl diafram y tëmp de daurida dl oturadù.
Olach'al é löm, dailò vara plü saurì da mëte a füch y da regolè la profondité de ćiamp Cun de plü combinaziuns de diafram y tëmp vara da lascè ite sön le sensor la medéma löm. Valgügn podess se damanè sc'al ne foss nia plü scëmpl da regolè l'aparat a na manira che le diafram foss completamënter davert por podëi adorè n tëmp cört, evitan insciö tromoramënć che fej la fotografia turghera. Mo baldi ne funzionëiera nia insciö...
La profondité de ćiamp Sc'an ô avëi plü löm, spo bàstel daurì de plü le diafram, mo te chël caje él spo la profondité de ćiamp che vëgn mëndra. Aladô di caji pò na majera o na mëndra profondité de ćiamp contribuì cotan por ch'al garetes na bela fotografia.
La profondité de ćiamp pò inće gnì controlada dan fà la foto drucan le botun aposta (de regola dant söl aparat, olach'an taca pormez l'obietif). Insciö pòn se fà n'idea dla fotografia che gnarà „registrada" dal sensor.  Seria de fotografies cun profonditês de ćiamp desvalies: fëies  Profonditês de ćiamp a confrunt: püćia vs. tröpa profondité de ćiamp
Indicaziun: sc'i n'adorëis nia la profondité de ćiamp mascima o n tëmp de daurida dl'oturadù estremamënter cört por fà fotografies particolares, toléde n valur dl diafram danter f/8 y f/11, valurs mesans che fej garatè de beles fotografies a füch. I tëmps de daurida dl oturadù impormët la creaziun de fotografies dër interessantes, dantadöt sc'an ô fà jö cosses en movimënt o ti dè n movimënt a cosses che stà chîtes. Insciö pòl capité che da fà jö por ejëmpl chi che śüga al palê gareta les fotografies te n pröm momënt turgheres. Chësc sozéd sce le tëmp de daurida dl oturadù é massa lunch. Sc'an arata che i śogadus salta plü o manco incër i 25km/h, spo mëss le tëmp de daurida dl oturadù ester plü cört co 1/250 de secunt por che ara vais da „archité" le movimënt y fissé l'atlet tla fotografia. Sambëgn pòn orëi ch'an vëighes fora le movimënt dl śogadù, spo pòn calcolè n tëmp plü lunch che impormëtes chësc efet, mo chilò él vigni fotograf che mëss odëi ći sort de fotografies ch'al ó fà.
 Fissaziun de n movimënt: spina dal'ega.  |
 | FotoClub Val Badia – Strada Pares, 10 – 39030 La Val – Cod.Fisc.: 98020920218 - mail: fotoclubvalbadia@rolmail.net
|